نویسنده

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، ایران

چکیده

شبه­قاره­ هند در قرن دهم، از مراکز شکوفایی زبان و ادب فارسی به دور از سرزمین مادری خود بوده است. گلبدن­نامه نخستین نثر بانونبشت فارسی، متعلق به این دوره است که به قلم بانویی غیرایرانی نگاشته­شده است.گلبدن، از منظر زنی دارای اعتبار اجتماعی و ناظر بر حوادث، خاطراتی از سلوک اجتماعی و خانوادگی پدرش، بابر و برادر خود، همایون، را برجای گذاشته است. به نظر می­رسد این کتاب فراتر از خاطره­گویی، با زبانی زنانه در پی برجسته کردن، پنهان کردن یا دگرگون جلوه­دادن موضوعاتی بوده­است. مسأله پژوهش پیش­رو این است که گلبدن نامه به چه مباحث تاریخی- فرهنگی به ویژه در نمایاندن بخش همیشه پنهان مانده حکومتها یعنی زنان، اندرونی و روابط آنها از نگاه یک زن پرداخته و ازین رهگذر چگونه روایت تاریخی از پدر و برادر خود عرضه کرده است. پس از شرح محتوای تاریخی کتاب، دو موضوع در خور تأمل جایگاه زنان دربار و نیز باورها و آیین­هایی که در خلال خاطرات بازنمایی شده، واکاوی شد. در نتیجه مشخص شد شخصیتها و خاطرات طرح شده معمولا به اعتبار ارتباط خانوادگی با شاه حاضر( اکبر شاه) انتخاب شده­اند و نویسنده از منظری زنانه درپی اثبات حقانیت حکومت همایون، وفاداری برادر دیگرش، هندال، صمیمت عمیق آنها و تلاششان  برای نکوداشت زنان  و مناسبات خانوادگی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Golbadan nameh, a Woman's Report on the History of the Timurids of India

نویسنده [English]

  • leila elahian

The researcher of the Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Indian subcontinent in the tenth has been one of Persian language and literature flourishing centers, somewhere far from its homeland. “Golbadan nameh”, the first Persian lady_written prose, which is belonged to this period, has been written by a non-Iranian lady. Golbadan as a woman with social prestige and observer of events, left memoirs of behavior of his father, Baber, and his brother, Homayoun. But it seems that this book is more than a memoir, it seeks to highlight, hide, or change things in a feminine way. The question of the present study was what historical-cultural issues “Golbadan nameh” addressed, especially in showing the ever-hidden part of governments, namely women, the interior and their relations, from a woman's point of view and in this way how the author has presented a historical narrative of his father and brother. For this purpose, after representing the historical content of the book, two issues worth considering, the position of women in the court as well as the beliefs and rituals that are represented during the represented memories, was investigated. As a result, it was found that the characters and presented memories are usually chosen based on the family relationship with the present king (Akbar Shah) and from a feminine perspective, the author seeks to prove the legitimacy of Homayoun Shah's rule, the loyalty of his other brother, Handal, their deep intimacy, and their efforts to honor women and family relationships. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Timurids of India
  • Golbadan nameh
  • Female writing
  • Baber shah
  • Homayoun shah
آفتاب، اصغر(1364)، تاریخ‌نویسی هندو پاکستان، لاهور: خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران.
آفتاب، خالده(1369)، « گلبدن­بیگم دختر بابر پادشاه»، اقبالیات، شماره5/6.
افشار، ایرج(1383)، مقدمه بر گلبدن نامه، تهران: بنیاد موقوفات دکر محمود افشار.
بایمت­ اف، لقمان( 1377)،« همایون نامه گلبدن بیگم»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا.
بدایونی، عبدالقادر(1380)، منتخب التواریخ، تصحیح مولوی احمدعلی صاحب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
جهانگیر گورکانی، نورالدین محمد(1359)، جهانگیرنامه توزک جهانگیری، به کوشش محمد هاشم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
حسنی، عبدالحی(1981)،  نزهه‌الخواطر و بهجه المسامع والنواظر، دکن:بی نا.
رای، سوکمار(1393)، همایون در ایران، ترجمه کیوان فروزنده شهرکی، تهران: نشر آرون.
رسولی، ذیل مدخل بابر گورکانی(1380)، دانشنامه ادب فارسی در شبه قاره هند به سرپرستی حسن انوشه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
صادقی، مقصودعلی؛ عطایی، زهرا(2017)، « تاریخنگری و تاریخ نگاری گلبدن بانو»، مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین المللی مطالعات شرقی، مطالعت ایرانی و بزرگداشت بیدل دهلوی، دانشگاه علیگر.
صادقی نقدعلی علیا، فاطمه، امای، نصرالله(1397)، « رویکرد اکبرشاه گورکانی به شعر فارسی و شاعران فارسی­سرای شبه قاره هند»، دوفصلنامه مطالعات شبه­قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال دهم، شماره 35، پاییز و زمستان.
صفا، ذبیح­الله(1379)، تاریخ ادبیات ایران( تلخیص محمدترابی)، تهران: فردوس.
طه حسین(1395)، ادبیات و تاریخ­نگاری آن، ترجمه موسی اسوار، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی
علامی،  ابوالفضل‌بن مبارک(1888)،  اکبرنامه، به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
غروی، مهدی،(1349)،« گلدن­بانو و کتابش همایون­نامه»، هنر و مردم،شماره 91.
کراچی، روح­انگیز(1394)، تاریخ شعر زنان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گلبدن بیگم، (1383)، گلبدن‌نامه، به کوشش ایرج افشار، تهران:بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛
مژدهی،ذیل مدخل همایون گورکانی(1380)، دانشنامه ادب فارسی در شبه قاره هند به سرپرستی حسن انوشه، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ون­دایک، تئون ای(1382)، مطالعاتی در تحلیل گفتمان، ترجمه پیروز ایزدی و گروه مترجمان، تهران: مرکز
هندوشاه استرآبادی، محمد قاسم( 1387)، تاریخ هندوشاه استرآبادی، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.