نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استاد یار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

زبان فارسی از شاخصترین مولفه‌های هویت ایرانیان و خط فارسی خط مشترک و عامل پیوند و وسیله‏ای برای برقراری ارتباط میان آنان شمرده شده است. این زبان همچنین نقش ویژۀ انسجام بخشی در بسترسازی فرهنگی و تحقق هویت ملی را دارد. نقش زبان و ادبیات فارسی در جایگاه بر جسته‌ترین مولفۀ فرهنگی میان ما و کشورهای ایران فرهنگی به ویژه افغانستان و تاجیکستان اساساً ناشناخته مانده است. بررسی و شناخت زمینه‌ها و ظرفیت‌های عنصر مشترک در هویت، یعنی زبان در تحکیم مولفه‏های هویت، باورها، ارزش‌ها و نگرش‌های مشترک در طول زمان و نسل‌ها نقشی اساسی به عهده دارد. ارزش‏های برگرفته از مولفه‏های هویت ایرانی- اسلامی که هم متعلق به فرهنگ اسلامی و هم جزئی از اجزای فرهنگ ایرانی است؛ بخشی از هویت ماست که در ادبیات فارسی تجلی پیدا کرده است. در این تحقیق سعی شده است با نگاهی به بستر تاریخی هویت فرهنگی مشترک با کشورهای حوزۀ تمدنی ایران فرهنگی، به چگونگی و کیفیت این امر، مسائل پیرامون آن، راه‌کارهای هم‌گرایی و موانع پیش رو پرداخته شود. پرداختن به این امر در کشورهای حوزه‌ی ایران فرهنگی، به‌دلیل اشتراک‌ها و پیوندهای فرهنگی، ضرورتی است که باید به آن اهتمام بیشتری ورزیده شود. تأکید این تحقیق بر دو کشور افغانستان و تاجیکستان بوده است.
در این مقاله سعی شده است اهمیت و وجه ضرورت چنین کاری،‌ با نگاهی به بستر تاریخی هویت فرهنگی مشترک با کشورهای حوزۀ تمدنی ایران فرهنگی (به ویژه تاجیکستان و افغانستان مسائل پیرامون آن، امکان‌ها و موانع پیش رو پرداخته شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

studying and understanding the contexts and capacities of persian language and literature in the position of the most prominent component of iranian culture and identity in the context of cultural contexts in order to converge the regional countries of cultural iran ( relying on afghanistan and tajikistan )

نویسنده [English]

  • Khadije Hajyan

Tarbitat Modares Univercity

چکیده [English]

Iran Iran qwfdgsu gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsgf u gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsg u gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsg u gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsg u gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsg u gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsg u gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsg u gfjdnv jnvid nvjkpp [fnd nviol nvpewm lcxvbdd ,;l; nvtc [dn tuv iwef kl; vcn , sdj nvghfd vhfui nvufhs afsg

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Iran"
  • " Tajikestan "
  • " Tajikestan
  • "Afghanestan"
  اشرف نظری، علی (1388). چکیده مقالات ایران فرهنگی و جهانی شدن؛ چشم اندازی به آینده، تهران: مؤسسه مطالعات ملی، مرکز تحقیقات هویت و تمدن آوا.
 اردوش، رایزن فرهنگی ایران در تاجیکستان (اظهارات)، رجوع کنید به http://www.icro.ir/index.aspx?siteid=261&pageid=21018&newsview=555299، تاریخ مشاهده: 07/10/1389.
  امیر احمدیان، بهرام (1384). «همگرایی بین کشورهای فارسی زبان»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، شماره 81، پاییز.
  ــــــــــــــــــ (1391). ظرفیت‌های زبان فارسی در هم‌گرایی منطقه‌ای در جهان ایرانی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  انوشه، حسن (1324). دانشنامه‌ی ادب فارسی: ادب فارسی در افغانستان. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1378.
جاوید، فرهاد (1389). زبان و هویت، رجوع کنید به:
http://www.msmpress.com/index.php?option=com_content&view=article تاریخ مشاهده 29/09/1389.
  حق شناس، علی محمد (1382). زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته، تهران: موسسه انتشارت آگاه.
  دبیر انجمن هنرمندان و فرهنگیان افغانستان در گفت‌وگو با مهر، رجوع کنید به http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=341702، تاریخ مشاهده: 10/10/1389.
   درباره شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی، رجوع کنید به http://www.persian-language.org/aboutus-page.html، تاریخ مشاهده: 28/07/1392.
  درباره فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، رجوع کنید به http://www.persianacademy.ir/fa/about.aspx ، تاریخ مشاهده: 28/07/1392.
  دیپلماسی فرهنگی و نقش و جایگاه جهانی زبان فارسی، گفت‌وگو با دکتر قهرمان سلیمانی مدیر مرکز تحقیقات زبان فارسی ایران و پاکستان و کارشناس زبان فارسی، رجوع کنید به http://peace-ipsc.org/fa ، تاریخ مشاهده: 23/04/1392
سیف زاده، حسین (1374).نظریه­های مختلف در روابط بین الملل، تهران: نشر قومس.
شیرزادی، رضا و سعادت طهماسبی دهکردی (بی تا). بررسی مقایسه­ای همگرای در اتحادیه اروپا و اکو.
  روح الامینی، محمود(1372). زمینه فرهنگ شناسی، تهران: انتشارات عطار.
زبان و ادبیات فارسی در دیگر کشورها، مجله سخن عشق (پاییز 1390). شماره 14، برگرفته از مقاله «زبان فارسی به مثابه عامل همگرایی فرهنگی»، نویسنده: مارینا کامنوا، مأخذ: مجله علمی- فرهنگی پرسیا (به زبان روسی).
 
  شکوری، محمدجان. (1387). فارسی در تاجیکستان. گفتگو با محمد جان شکوری. رجوع کنید به:
تاریخ مشاهده:24/4/ 1392.
شهرام نیا، امیر مسعود(1385). جهانی شدن و دموکراسی در ایران، تهران: نشر نگاه معاصر
فرانکل، جوزف (1371). نظریه معاصر روابط بین‌الملل، ترجمه: وحید بزرگی، تهران: انتشارات اطلاعات.
قربانی، قدرت الله (1383). هویت ملی از دیدگاه استاد مطهری، فصلنامه مطالعات ملی، 18، سال پنجم، شماره 2.
قمری، محمدرضا و حسن زاده، محمد (1389). «نقش زبان در هویت ملی»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهرا، سال دوم، شماره 3.
 
  کاستلز، مانوئل (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (پایان هزاره)، ترجمه: احد علیقلیان و افشین خاکباز، جلد 3، تهران: طرح نو.
  کاظمی، محمد کاظم (1381). «ایران و بازسازی فرهنگی افغانستان»، شماره 38، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز.
کوهن، آلوین استانفورد (1370). تئوری‌های انقلاب، ترجمه: علیرضا طیب، تهران: نشر قومس، چاپ دوم.
گلدستون، آ جک (1378).انقلاب: گزیده مقالات سیاسی ـ‌امنیتی، ترجمه: مؤسسه پژوهش‌های اجتماعی، ج2، تهران: نشربینش.
گیدنز، آنتونی (1373). جامعه شناسی، ترجمه: محسن صبوری، چاپ اول، تهران: نشر نی.
  لک، منوچهر (1384). «هویت ملی در شعر دفاع مقدس»، فصلنامه مطالعات ملی، سال 6، شماره 2، صص111-132.
  ــــــــــــــ (1384). ایران زمین در شعر فارسی. تهران: موسسه مطالعات ملی.
نصری، محسن (1390). ایران؛ دیروز، امروز، فردا (تحلیلی بر انقلاب اسلامی ایران قم: انتشارات دفتر نشر معارف.
ورجاوند، پرویز (۱۳۷۸). پیشرفت توسعه بر بنیاد هویت فرهنگی. تهران: انتشارات امیرکبیر.