نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• توران محمدی ¹
• مسعود باوان پوری ²

¹ دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

² دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، آذربایجان شرقی، تبریز، ایران

چکیده

ادبیات تطبیقی یکی از کاربردی‌ترین گرایش‌های ادبیات نوین است که به بررسی و مطالعة شباهت‌ها و تفاوت‌های آثار ادبی فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد. اندیشه‌های خیامی از جمله موضوع‌های محوری و خاصی می‌باشد که بر ذهن و نوع تفکّر بسیاری از نویسندگان و ادیبان تأثیر گذاشته است. از جمله کسانی که این اندیشه‌ها در آثارش انعکاس یافته است، ویلیام شکسپیر است. نگارندگان در جستار حاضر برآنند که با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به بررسی شباهت‌های فکری خیام و شکسپیر پرداخته و با کنکاش در آثار نمایشی شکسپیر این همسانی‌های فکری را نمایان سازند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که حیرت و سرگشتگی و بدبینی شکسپیر مانند خیام، زادة تشنج و ناامنیِ اوضاع اجتماعی‌ای است که از نظر مذهبی دچار تحول شده است. هر دو انسان‌ها را در عرصۀ عالم اشباح و تصاویر و سرگردانی می‌بینند که بدون هیچ هدفی می‌آیند و بدون مقصدی می‌روند. یکی دیگر از تفکّرات مشترک آن دو، بی‌اعتباری دنیا و و عدم اعتماد به آن است. خیام بارها مطرح کرده است که این دنیا چه اعتباری دارد سرانجام باید رفت. شکسپیر نیز اندیشه‌ای همسان با خیام دارد؛ بی‌اعتباری جهان را می‌توان به وضوح در نمایشنامه‌های او به ویژه هملت و مکبث سراغ گرفت. حدیث مرگ و عجز بشریت در برابر آن دیدگاه خیام به زندگی، دیدگاهی بد سرانجام است؛ او بشر را در مقام مرگِ محتوم، عاجز می‌داند. نبرد با سرنوشتی که در آثار شکسپیر، مخصوصاً در هملت، دیده می‌شود همسان با اندیشة خیام است.

کلیدواژه‌ها

• ادبیات تطبیقی
• خیام
• ویلیام شکسپیر
• آثار نمایشی

عنوان مقاله [English]

the study of the intellectual همسانی‌های of خیام and Shakespeare; by Shakespeare's plays

نویسندگان [English]

• توران محمدی ¹
• Masoud Bavanpouri ²

¹ دکترای زبان و ادبیات فارسی

² دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده [English]

comparative literature is one of the most practical tendencies in modernliterature to study and study the similarities and differences of literaryworks of different cultures . khayyam 's thoughts are among the issuesthat have influenced the mind and type of many writers and literary men. one of those who have reflected in his works is william shakespeare .the present article aims at studying the similarities between khayyamand shakespeare using descriptive - analytical method and relying onthe american school of comparative literature to explore the similaritiesbetween khayyam and shakespeare . the results of the study indicatethat the amazement and bewilderment and pessimism of shakespeare , like khayyam , are born in convulsions and insecurity of the socialsituation which has undergone changes in religious view . they see bothhumans in the universe of ghosts and images that come without a goalwithout a destination . another common thought is the invalidity of the world and the lack of trust in it . khayyam has repeatedly mentionedwhat credit the world has . shakespeare also has a similar thought withkhayyam ; the invalidity of the world can be clearly seen in his plays ,especially hamlet and macbeth . the hadith of death and the impotenceof mankind against that view of khayyam to life is a bad idea . the battlewith the fate in shakespeare , especially in hamlet , is identical to the thought of khayyam .

کلیدواژه‌ها [English]

• Comparative literature
• Khayyam
• William Shakespeare
• theatrical works