%0 Journal Article %T بررسی انتقادی تذکرۀ شرعی و تبیین اهمیت آن در تاریخ ادب فارسی در ماوراءالنهر %J مطالعات فرهنگ و هنر آسیا %I پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی %Z 2716-9839 %A خدایار, ابراهیم %D 2021 %\ 02/19/2021 %V 2 %N 2 %P 119-144 %! بررسی انتقادی تذکرۀ شرعی و تبیین اهمیت آن در تاریخ ادب فارسی در ماوراءالنهر %K ایرانی‏ تباران %K تذکره‏ نویسی ادبی فارسی %K حاجی عبدالعظیم شرعی %K ماوراءالنهر %R 10.30465/acas.2020.4350 %X حاجی عبدالعظیم شرعی (ف1311ق/1894م) نخستین تذکره‌نویس محیط ادبی بخاراست که در نیمۀ دوم سدۀ نوزدهم با الهام از واضح بخارایی، دیگر هم‌تبار ایرانی‌نژاد خود، در گسترش و رونق ژانر تذکره‌نویسی در محیط ادبی ماوراءالنهر ایفای نقش کرده است. دانش ما در زبان فارسی دربارۀ این تذکره‌نویس و تذکره‌اش بسیار اندک، نادرست و متناقض است. مسئلۀ اساسی این پژوهش بررسی سوانح زندگی شرعی و تحلیل انتقادی تذکرۀ وی است. نگارنده برای تبیین این مسئله با استفاده از روش تحلیل محتوا و دستاوردهای رویکرد ژانری به متن به دنبال یافتن پاسخ برای پرسش‌های ذیل است: آیا می‌توان به هویت واقعی شرعی دست یافت؟ مهم‌ترین شاخص‌های شرعی برای تدوین تذکره کدام‌اند؟ نتایج تحقیق نشان داد شرعی از ایرانی‌تباران بخاراست که هنوز پس از نزدیک به یک‌ونیم سده از درگذشت وی، هویت واقعی وی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. نگارنده با انتخاب نه شاخص «1. تخلص؛ 2. وابستگی‌های نژادی و نسبی؛ 3.  وابستگی‌های فکری و ادبی؛ 4. زادگاه، تاریخ تولد و فوت؛ 5. شغل، تحصیلات، استادان، شاگردان و معاصران؛ 6. آثار شاعران؛ 7. پیوند با دربار؛ 8. بوطیقای ذوق تذکره‌نویس؛ و 9. زبان» اهم معیارهای تذکره‌نویسی مؤلف را تحلیل کرد. %U https://asianculture-artstudies.ihcs.ac.ir/article_4350_f80fe76afcbb4b93300f51b332c64b71.pdf