Document Type : Research Paper

Authors

1 Faculty member of Birjand University History Department

2 Master student in the history of Islamic Iran, Birjand University

10.30465/acas.2022.41701.1160

Abstract

Cities, like humans, have independent and different identities. Urban identity includes the characteristics that distinguish a city from other cities. The issue of urban identity plays a key role not only in identifying cities but also in the process of identifying citizens and strengthening urban culture. The identity bases of cities have been formed under the influence of natural, artificial, human and historical events. These elements play an important role as meaningful signs in reading the meanings hidden in the physical space of the city and understanding the differences and continuity of cities. The purpose of this article is to analyze the explanatory signs of urban identity in Tehran during the Qajar period and how they function. The method of this research is historical-interpretive and based on the approach of urban semiology. In this approach, the existence of signs and meanings of physical elements for reading the environment and understanding the identity-building components of Tehran in the Qajar era has been investigated. The findings of this study indicate that symbolic symbols, due to their historical, cultural and mythological origins, have a greater explanatory capacity in representing the identity components of Tehran in the Qajar era. In the process of semiotics of Tehran urban spaces in this period, some inconsistencies of signification and function can be understood only through historical significations.

Keywords

Main Subjects

الگار، حامد (1369). دین و دولت در ایران،  نقش عالمان در دوره قاجار . ترجمه ابوالقاسم سری . تهران : انتشارات توس
امینی، فریبا؛ مطلبی، قاسم؛ دباغچی، سمانه (1399). «بازشناسی معماری معاصر ایران بر مبنای ابعاد زیبایی شناسی بنهای تاریخی قاجاریه (نمونه موردی: تزئینات کاخ های سلطنتی اواخر قاجار در پایتخت)» . نشریه پژوهشنامه تاریخ . ش 59. تابستان : 107 -134.
اورسل، ارنست (1353) . سفرنامه اورسل، ترجمه ی علی اصغر سعیدی، تهران: زوار .
اوصانلو، علی (1390). «مناره در شهرهای اسلامی و نقش آن در نشانه شناسی شهری». نشریه مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، دوره 2. ش 2.  
بارت، رولان (1390). «نشانه شناسی و فضای شهری» . ت: عظیمه ستاری . ماهنامه سوره. ش 50 ـ 51 . ص 199ـ203.
بنجامین، اس، جی دبلیو (۱۳۹۱). ایران وایرانیان در عصر ناصرالدین شاه. ترجمه محمد حسین کرد بچه. تهران: اطلاعات.
بیگی، حسین علی (1392). «بررسی مولفه های مهم توسعه شهر تهران در عصر قاجار (نمونه موردی: بلدیه تهران)». تاریخ نو، ش 5. بهار و تابستان .
جوادی، شهره (1392). «تهران زیباست . زیبایی شناسی منظر شهری تهران» نشریه منظر، دوره 5، ش 22، 14ـ17.
حبیبی، محسن (1378) . از شار تا شهر: تحلیلی تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن، تفکر و تأثر. تهران: دانشگاه تهران.
داریوش، بابک؛ دستیار، فاطمه (1399). «رابطه نامطلوب البرز و تهران پدیدار شناسی معنای ذهنی کوه های البرز از نگاه ساکنین شهر تهران» . فصلنامه هنر و تمدن شرق، س 8، ش 28، تابستان، 53ـ62.
راشد محصل، محمد رضا؛ بهنام فر، محمد؛ زمانی پور، مریم (1391). «تجلی کوه در ایران باستان و نگاهی به جلوه­های آن در ادب فارسی». مطالعات ایرانی، س 11، ش 21، 119ـ 146.
رئیسی، پویا؛ نقاش زاده، مسعود؛ شهبازی، رامتین (۱۳۹۹). «واکاوی فرایند نشانگی ابژه در توسعه درام مجموعه­های تلویزیونی (مورد کاوی : مجموعه خانه سبز و تئوری بیگ بنگ)». فصلنامه رسانه­های دیداری وشنیداری، سال چهاردهم، شماره ۱، صفحات ۷ – ۳۱.
ریاضی، ابوالحسن (1389). «تاثیر تجدد بر سازمان فضایی شهر تهران در اواخر دوره قاجار». فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره 3، ش 3، 129ـ148.
زارعی، محمد ابراهیم (1396). معماری ایران از عصر صفوی تا عصر حاضر. تهران: سمت.
سرنا، کارلا (1362). آدم­ها و آیین­ها در ایران: سفرنامه مادام کارلا سرنا. ترجمه: علی اصغر سعیدی. تهران : زوار.
 شوالیه، ژان؛ گربران، آلن (1385). فرهنگ نمادها. ترجمه وتحقیق سودابه فضایلی. تهران: انتشارات جیحون.
صارمی، حمید رضا؛ رشنو، کیانوش (1395). «نشانه­های شهری نماد فرهنگی و هویت جمعی با تاکید بر تعاریف لینچ». سومین کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه ریزی پایدار ایران. تهران.
ططری، علی (2015). نظام اداری ـ مالی و نهادینه شدن نخستین مجلس شورای ملی. توکیو. تویوبونگو.
عاملی، سعید رضا ( 1396 ). نمادهای هویتی شهر: پاریس، مادرید، استانبول و کیوتو). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
علیزاده بیرجندی، زهرا (1391). حکومت ناصری و گفتمان های نو. تهران: هیرمند.
علیزاده بیرجندی، زهرا؛ ناصری، اکرم ( 1395). «پیوندهای هنر و سیاست در عصر قاجار و پیامدهای آن» . باغ نظر، س 13، ش 42 ، 67ـ78.
فروغمند اعرابی، هوشنگ (1395) .«خاستگاه فلسفی روش شناسی در دانش نشانه شناسی معماری و طراحی شهری» . نشریه مدیریت شهری و روستایی، ش 43، 199ـ 224.
 فرهمند، جلال ( 1385). «قصور قاجار» . فصلنامه تخصصی تاریخ معاصر ایران، ش 37 .
فکوهی، ناصر (1398)، انسان شناسی شهری، تهران: نشر نی، چ 12.
قبادیان، وحید (1383). معماری در دارالخلافه ناصری (سنت و تجدد در معماری معاصر). تهران: یشوتن .
کرزن، جورج ناتانیل (1380). ایران و قضیه ایران .ج 1، ت: غلامعلی وحید مازندرانی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
محمدی، مریم (1397). بازشناسی تقابل­های دوگانه فضای شهری جنسیتی، مبتنی بر رویکرد نشانه شناسی ـ تحلیلی بر فضای عمومی در محلات سنتی». نشریه معماری و شهرسازی ایران، ش 16،. 33ـ51.
مختاباد، سید مصطفی؛ محمد یارزاده، سجاد؛ شمس الهی، بهنوش (1388). «جستاری بر اسنان شناسی ـ نشانه شناسی شهری و نقش آن در خوانایی فضاهای شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)» . نشریه مطالعه توسعه اجتماعی ایران، س 1، ش 4، 31ـ69.
 ملکی، حسین (1370). تهران در گذرگاه تاریخ. تهران: اشاره.
ممفورد، لوئیز (1381). مدنیت و جامعه مدنی در بستر تاریخ. ترجمه احمد عظیمی بلوریان، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
مولایی، اصغر (۱۳۹۹ ). «تبیین جایگاه رویدادهای آیینی ایرانی – اسلامی در هویت فضاهای شهری». گفتمان طراحی شهری، دوره اول، شماره ۴، ۱۲ – ۳۲.
مهدی زاده طالشی، سید محمد؛ صدیقیان بیدگلی، آمن؛ اصلان زاده، فاطمه (۱۳۹۸ ).«نمادهای سیاسی شهر تهران و هویت شهری». فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، سال دوم، شماره چهارم، ۱۱۲ -۱۴۲ .
میرغلامی، مرتضی؛ شهانقی، امیر واعظ؛ رباطی، محمد بشیر ( 1392). «نشانه شناسی شهری و نقش آن در خوانایی و شناسایی محیط مطالعه موردی: محله نازی آباد تهران». نقش جهان، س 3، ش 1، 31ـ42.
میلانی، عباس (1378). «تهران وتجدد» در: تجدد و تجدد ستیزی در ایران. تهران: نشر اختران.
 نجمی، ناصر ( 1371) . تهران قدیم. ج ،. تهران : جانزاده ، چ 3.
نجمی، ناصر (1362). ایران قدیم و تهران قدیم. تهران: جانزاده.
نجومیان، امیرعلی (1390)، «پیش گفتاری بر نشانه­شناسی شهری»، نشریه سوره اندیشه، ش 50 و 51، 197ـ198.
نصر، طاهره (1395). «جایگاه « نشانه شناسی ایرانی» در گردشگری در راستای آینده پژوهی برنامه­ریزی شهری و توسعه پایدار» .فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، س 6، ش 24، 189ـ200.
واثق عباسی، عبدالله؛ علی پور، اسماعیل (1397). «از البرز تا قاف: بررسی تطبیقی دو رشته کوه اسطوره­ای» . نشریه کهن نامه ادب فارسی، س 9، ش 2، 59ـ80 .
ورمقانی، حسنا؛ سلطان زاده، حسین؛ دهباشی شریف، مزین (1394). «رابطه جنسیت و فضا در عرصه­های خصوصی و عمومی دوره قاجار» . نشریه باغ نظر، ش 37، 29ـ40.
 ورهرام، غلامرضا (1368). «تهران در پویه تاریخ» تحقیقات جغرافیایی، ش 15، 51ـ71.
یوسفی، علی؛ صادقی نژاد، مهسا (1396). «مرور انتقادی نظریه سیمای شهر لینچ: نشانه شناسی نقشه­های ادارکی شهروندان و بازشناسی هویت کالبدی شهر». مطالعات جامعه شناسی شهری، س 7 ، ش 22، 47ـ 72.