نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران.
2 دکتری نماد شناسی (تاریخ هنر)، پژوهشگر و مدرس دانشگاه
3 استادیار موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری مشهد
چکیده
آیین‌های زرتشت و بودا اگرچه در تعالیم و باورها دارای نقاط مشترک می‌باشند، لیکن در فرهنگ دینی به ویژه جهان‌بینی بر محوریت انسانی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. چنانکه در اندیشه زرتشتی انسان به یکتاپرستی دعوت شده و در جایگاه بعد از خداوند به عنوان نماینده‌اش در زمین است. حال آن‌که در آیین بودا انسان خود موضوع محوری دین می‌باشد و خودش قادر است به مرتبه خدایی، یعنی به مرتبه کمال برسد. بر این اساس، پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی‌تحلیلی و تطبیقی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای انجام شده است، به صورت موردی ساختار دو مکان عبادی-قدسی آتشکده و استوپا را در دو تمدن باستانی ایران و هند مورد بررسی قرار می‌دهد تا بدین سوال پاسخ دهد که چه مشخصه‌هایی در کالبد و فضای معمارانه دو اندیشه زرتشتی و بودایی تبلور یافته تا بر وجه قدسی بودنشان تاکید گردد؟ نتایج بیانگر آن است که چون نگاه آیین زرتشت به انسان خوش‌بینانه و واقع‌گرایانه در جهت بقا، رشد و حرکت اوست، لذا آتشکده همواره بر فراز بلندی، درونگرا و فاقد هرگونه تزئینات بنا شده است. در حالی‌که به دلیل موج زدن نگاه فنا و نیستی انسانی در آیین بودا، محل قرارگیری استوپا در سطح هموار است و به صورت برونگرا و با تزئیناتی وافر از سمبل‌های جسمانی احداث شده است. با این وجود، هر دو بنا با تاثیرپذیری آیینی از یکدیگر در عناصر اصلی طرح و نقشه شباهت‌هایی را دارا هستند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
.
نویسندگان [English]
- Maryam Ebrahimi 1
- mansour mehrnegar 2
- pezhman Dadkhah 3
1 Master of Arts Research, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, Yazd Branch, Yazd, Iran
2 Assistant Professor and Faculty Member, Nasser Khosrow High Education Institute
3 Art Department, Nasser Khosrow Institute of Higher Education, Saveh, Iran
)