نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• پوریا چهاردهی ¹
• عباس منوچهری ²
• سیدمحسن علوی‌پور ³

¹ علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

نسبت میان سینما و سیاست یکی از کانون‌های محوری تأمل در اندیشه‌ورزی معاصر به شمار می‌آید؛ به‌ویژه زمانی‌که هنر نه صرفاً بازنمایی‌کنندۀ واقعیت، بلکه میدانی برای پرورش اندیشه‌های سیاسی و امکان‌های نوین سوژگی رهایی‌بخش تلقی شود. سینمای ژاپن، به‌ویژه در نیمۀ دوم قرن بیستم، از جمله سنت‌های هنری‌ای است که این وجه نظری در آن به‌شکل چشمگیری مورد توجه قرار گرفته است. در میان سینماگران برجستۀ این سنت، کنجی میزوگوچی در آثار خود به شیوه‌های گوناگون مسئلۀ رهایی از ستم‌های ساختاری پرداخته است. فیلم سانشوی مباشر از مهم‌ترین نمونه‌هایی‌ است که نقش اخلاق انسانی را در مواجهه با ظلم و برای گشودن افقی برای جهانی دیگر به تصویر می‌کشد. این پژوهش با روش تحلیلی–تفهمی و بر پایۀ مفاهیم «زیست-سیاست»، «قدرت مؤسس»، «مالتیتود» و «امر مشترک» در اندیشۀ آنتونیو نگری، تلاش می‌کند این فیلم را نه‌فقط بازنمایی رنج، بلکه عرصه‌ای برای زایش مقاومت و تکوین سوژگی سیاسی مورد تحلیل قرار دهد. در این چارچوب، مقاومت نه در قالب کنشی شورشی یا قهرمانانه، بلکه از خلال فداکاری، سکوت و حافظۀ جمعی رخ می‌دهد. بدین ترتیب، به این پرسش پاسخ داده خواد شد که فیلم سانشوی مباشر ساختۀ کنجی میزوگوچی، چه روایتی از مفهوم مقاومت‌های بدیل ارائه می‌دهد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه‌های مقاومت بدیل در فیلم با مفاهیم نگری همخوانی داشته و در مواردی همچون خلق امر مشترک و تکوین سوژگی در بستر رنج، هم‌افق‌اند.

کلیدواژه‌ها

• زیست‌-سیاست
• مقاومت
• قدرت موسس
• مالتیتود
• امر مشترک

موضوعات

• علوم اجتماعی

عنوان مقاله [English]

Japanese Cinema and the Rethinking of Alternative Political Order: Sanshō the Bailiff and Biopolitical Resistance

نویسندگان [English]

• Poriya Chehardehi ¹
• Abbas Manoochehri ²
• Seyedmohsen Alavipour ³

¹ Political Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

² Faculty of Humanities. Tarbiat Modares University. Tehran. Iran

³ Institute for Humanities and Cultural Studies (IHCS). Tehran. Iran

چکیده [English]

The relationship between cinema and politics is one of the central axes of reflection in contemporary thought—particularly when art is conceived not merely as a representation of reality, but as a space for the cultivation of political ideas and the emergence of new emancipatory subjectivities. Japanese cinema, especially in the latter half of the twentieth century, represents a tradition in which this theoretical dimension has received significant attention. Among the prominent filmmakers of this tradition, Kenji Mizoguchi has addressed the issue of liberation from structural oppression through various cinematic strategies. Sanshō the Bailiff stands out as a key example, portraying the vital role of human morality in confronting injustice and envisioning another possible world.

This study, employing an interpretive-analytical method and drawing upon the concepts of “biopolitics,” “constituent power,” “multitude,” and “the common” in the political philosophy of Antonio Negri, seeks to analyze the film not merely as a depiction of suffering, but as a site for the emergence of resistance and the formation of political subjectivity. Here, resistance does not appear as heroic revolt, but rather through sacrifice, silence, and collective memory. Accordingly, the study asks: what narrative of alternative resistance does Sanshō the Bailiff offer? The findings suggest that the film’s core elements of resistance align with Negri’s thought—particularly in the creation of the common and the formation of subjectivity within conditions of shared suffering.

کلیدواژه‌ها [English]

• Biopolitics
• Resistance
• Constituent Power
• Multitude
• The Common