نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ و باستان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،

2 گروه تاریخ و باستانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه تاریخ و باستانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران،

چکیده

یادمان‌سازی برای شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی، به‌عنوان یک سنت، سابقة دیرینه‌ای در معماری ما داشته است. در ساخت این یادمان‌ها معمولاً به تناسب شخصیت افراد از انواع نمادها و نشان‌ها استفاده شده است. در تاریخ معاصر انجمن آثار ملی با ساخت ده‌ها آرامگاه و مجسمه برای رجال سیاسی و فرهنگی، یکی از نهادهای پیشرو در این زمینه بوده است. در این راستا انجمن آثار ملی، در سال 1334، ساخت آرامگاه و مجسمة نادرشاه را به دو تن از هنرمندان نام آشنای حوزة معماری و مجسمه‌سازی، هوشنگ سیحون و ابوالحسن صدیقی، سفارش داد؛ افتتاح و بهره‌برداری از این مجموعه تا سال 1342 به طول انجامید.
     باتوجه به جایگاه ویژة نادر در تاریخ ایران و مقبولیت وی در بین تودة مردم، این اقدام انجمن در بین فعالیت‌های دورة دوم آن از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و  بهره‌گیری از اسناد و تحقیقات جدید سعی شده در کنار واکاوی جنبه‌های هنری این یادمان، به این سوال پاسخ داده شود که انجمن و حاکمیت چه اهداف سیاسی و ایدئولوژیکی را در انجام این اقدام دنبال می‌کرده‌اند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که پرداختن انجمن به این اقدام در برهه‌ای خاص از تاریخ ایران و حمایت و نظارت مستقیم و مستدام شاه برای انجام آن، دلایلی فراتر از ساخت یک یادمان صرف برای شخصیتی تاریخی همچون نادر داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

How Nader Shah's memory was formed and how it relates to the ideology of the Pahlavi reign

نویسندگان [English]

  • alireza esmaili 1
  • ali bigdeli 2
  • mehrnaz behroozi 3

1 History student of Azad University, Central Branch

2 Professor, Islamic Azad University, Central Tehran Branch

3 Senior. Lecturer, Islamic Azad University, Central Tehran Branch09

چکیده [English]

Erecting monuments for political and cultural figures has long been a tradition in our architecture. To set up these monuments, according to the personality of the people, various symbols and signs have been used. In the contemporary history, the National Monuments Association, by building dozens of tombs and statues for political and cultural figures, has been one of the leading institutions in this field. In this respect, in 1955, the Society for the National Heritage has directed Houshang Seyhoun and Abolhassan Sedighi, two well-known artists in the field of architecture and sculpture to construct tomb and statue of Nader Shah. The opening and operation of this complex lasted until 1963.
Due to special position of Nader Shah in the history of Iran and his acceptability among the masses, this action of the Association has got particular importance among the activities of the next term. 
In this article, in addition to analyzing the artistic aspects of the monuments, by descriptive and analytical method and using new documents and researches, it is tried to answer the question that what political and ideological goals have been pursued by the Association and the government. The findings of this study show that the Association's engagement in this action at a particular phase in Iran's history, and the king's direct and persistent support for it, has reasons far from the merely construction of a monument for a historical figure such as Nader.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Association of National Monuments
  • Monuments
  • Nader Shah
  • Ideology
  • Pahlavi reign
 
1. آرشیو سازمان اسناد و کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران، اسناد شماره 62168-293، 42178-293.
2. بایگانی راکد انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، اسناد ساماندهی نشده: (/1398-1، /1398-2، /1398-3، /1398- 4، /1398- 9، /1398- 10، /1398- 11، /1398- 12، /1398- 13).                                                  
3. ________________________، اسناد دارای شمارة بازیابی، شماره: 24، 456، 684، 929، 14981، 17879/8042.
4. ________________________، بایگانی عکس انجمن آثار ملی.
5. بحرالعلومی، حسین (1355)، کارنامه انجمن آثار ملی از آغاز تا ۲۵۳۵ شاهنشاهی ( ۱۳۰۱ - ۱۳۵۵ هجری خورشیدی)، تهران: انجمن آثار ملی.
6. بهرامی، روح‌الله و عیسی عبدی (1380)، اسنادی از باستان‌شناسی در ایران (حفریات، عتیقات و بناهای تاریخی)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
7. پورشالچی، محمود (1398)، قزاق: عصر رضاشاه پهلوی براساس اسناد وزارت خارجة فرانسه، تهران:
 مروارید.
8. رمضانیان، سپاس (1393)، معمار یادها و مقبره‌ها، تهران: رادیان.
9. عاقلی، باقر (1380)، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، جلدهای 1، 2 و 3، تهران: گفتار و علم.
10. عضدانلو، حمید، 1380، گفتمان و جامعه، تهران: نی.
11. کرزن، جورج ناتانیل (1373)، ایران و قضیة ایران، ترجمة غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگی.
12. کلگ، استوارت. آر (1380)، چهارچوب‌های قدرت، ترجمة مصطفی یونسی، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
13. مرکز اسناد ریاست‌جمهوری، پایگاه نخست‌وزیری، پرونده‌های شمارة 17650، 29356، 22038، 25338، 50169.
14. معصومی، غلامرضا، 1355، شمه‌ای از امور باستان‌شناسی در ایران و اقدامات انجام شده در پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، بررسی‌های تاریخی، شمارة 5، آذر و دی، سال یازدهم، ص 170-107.
15. هیدنس، باری (1380)، گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو، ترجمة مصطفی یونسی، تهران: شیرازه.
16. Grigor,Talinn, 2009, Building Iran: Modernism, Architecture, and National Heritage under the Pahlavi Monarchs: Periscope.