مریم ابراهیمی؛ منصور مهرنگار؛ پژمان دادخواه
چکیده
آیین‌های زرتشت و بودا اگرچه در تعالیم و باورها دارای نقاط مشترک می‌باشند، لیکن در فرهنگ دینی به ویژه جهان‌بینی بر محوریت انسانی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. چنانکه در اندیشه زرتشتی انسان به یکتاپرستی دعوت شده و در جایگاه بعد از خداوند به عنوان نماینده‌اش در زمین است. حال آن‌که در آیین بودا انسان خود موضوع محوری دین می‌باشد و خودش ...
بیشتر
آیین‌های زرتشت و بودا اگرچه در تعالیم و باورها دارای نقاط مشترک می‌باشند، لیکن در فرهنگ دینی به ویژه جهان‌بینی بر محوریت انسانی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. چنانکه در اندیشه زرتشتی انسان به یکتاپرستی دعوت شده و در جایگاه بعد از خداوند به عنوان نماینده‌اش در زمین است. حال آن‌که در آیین بودا انسان خود موضوع محوری دین می‌باشد و خودش قادر است به مرتبه خدایی، یعنی به مرتبه کمال برسد. بر این اساس، پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی‌تحلیلی و تطبیقی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای انجام شده است، به صورت موردی ساختار دو مکان عبادی-قدسی آتشکده و استوپا را در دو تمدن باستانی ایران و هند مورد بررسی قرار می‌دهد تا بدین سوال پاسخ دهد که چه مشخصه‌هایی در کالبد و فضای معمارانه دو اندیشه زرتشتی و بودایی تبلور یافته تا بر وجه قدسی بودنشان تاکید گردد؟ نتایج بیانگر آن است که چون نگاه آیین زرتشت به انسان خوش‌بینانه و واقع‌گرایانه در جهت بقا، رشد و حرکت اوست، لذا آتشکده همواره بر فراز بلندی، درونگرا و فاقد هرگونه تزئینات بنا شده است. در حالی‌که به دلیل موج زدن نگاه فنا و نیستی انسانی در آیین بودا، محل قرارگیری استوپا در سطح هموار است و به صورت برونگرا و با تزئیناتی وافر از سمبل‌های جسمانی احداث شده است. با این وجود، هر دو بنا با تاثیرپذیری آیینی از یکدیگر در عناصر اصلی طرح و نقشه شباهت‌هایی را دارا هستند.
