نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• سید علی قاسم زاده ¹
• تاج الدین آروین پور ²

¹ دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

چکیده

جنبش جنگنامه­­سرایی در ادبیات معاصر افغانستان هم­­زمان با قیام­های مردمی در برابر انگلیسی­ها آغاز شد که به جنگ اوّل افغانستان و انگلیس(1217- 1220هـ.ش/ 1839- 1842م) معروف است. با تجاوز استعمار انگلیس به افغانستان روح حماسی و رزمی در مردم این سرزمین برانگیخته شد و منجر به جهاد مسلحانه و خلق منظومه­های حماسی متعدد شد. این منظومه­ها در وزن و سبک به­تبعیت از شاهنامۀ فردوسی به نظم درآمده­اند. موضوع اصلی این جنگنامه­ها، وصف دلاوری­ها و کیفیت مبارزة مردم افغانستان در برابر بیگانگان، مخصوصاً انگلیسی­ها و منازعات خانوادگی امرا و  حکام محلی است. این جستار به شیوۀ توصیفی– تحلیلی در پی آن است که نقش جنگنامه­سرایی را در انعکاس واقعیت­های تاریخ سیاسی معاصر افغانستان بررسی کند. از نتایج تحقیق برمی­آید که اساسا تعدد این جنگ­نامه­ها گواه احساس ضرورت تاریخی در شاعران برای حفظ هویت ملی و تلاش آنان برای ثبت و ماندگاری دلاوری­ها و دستاوردهای اتحاد ملی در پیکرة ژانر حماسه است. مقبولیت و معیارمندی شاهنامة فردوسی در افغانستان عامل اساسی گرایش مقلدانة این شاعران برای سرایش جنگ­نامه­های حماسی است؛ اگرچه هیچ­یک را نمی­توان در سبک و زبان و حتی موضوع همپایة نقش و کارکرد شاهنامه در ادبیات حماسی دانست، لیک برخی از این جنگ­نامه­ها آثار عاطفی عمیق در میان مردم افغانستان و برانگیختگی حس وطن­دوستی و تمایل به وحدت و استقلال ملی در تاریخ معاصر افغانستان داشته و دارند.

کلیدواژه‌ها

• ادبیات معاصر افغانستان
• هویت و استقلال ملی
• حماسۀ تاریخی
• جنگنامه‌‌سرایی

عنوان مقاله [English]

The role of warfare epistle in the representation of contemporary political independence of Afghanistan

نویسندگان [English]

• seyed ali ghasemzadeh ¹
• tajuddin arwinpoor ²

چکیده [English]

The warfare epistle movement in contemporary Afghan literature began with popular uprisings against the British, known as the First Afghan-British War (1242-1220 HS / 1839-1839 AD). The British colonial invasion to Afghanistan brought an epic and heroic spirit to the people of this land, leading to armed jihad and the creation of numerous epic poems. These poems are arranged in the meter and style, in accordance with Firdowsi's Shahnameh. The main focus of these war memoirs is on the bravery and quality of the Afghan people's struggle against foreigners, especially the British, and the family struggles of local rulers and kings. This descriptive-analytical research seeks to examine the role of war writing in reflecting the realities of contemporary Afghan political history. The results of the research show that the multiplicity of these genres testifies to the poets' historic need to preserve their national identity and their efforts to record and preserve the national unity, bravery and achievements in the epic genre. The acceptance and standardization of Ferdowsi's Shahnameh in Afghanistan is a major factor in the tendency of these poets to compose epic poems. Although none can be regarded as profound as Shahnameh of Firdowsi in terms of language, style and even in the equality of subject and yield. Nevertheless, some of these writings had and continue to have profound emotional effects among the Afghan people and arouse patriotism and a desire for national unity and independence in contemporary Afghan history.

کلیدواژه‌ها [English]

• Contemporary Afghan Literature
• National Identity and Independence
• Historical Epic and warfare poems