نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری هنراسلامی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 دکترای پژوهش هنر، استادیار، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دکترای پژوهش هنر، استادیار ، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
چکیده
طراز از جمله منسوجات ارزشمند دوران صدر اسلام است. بر روی طرازها، نام حاکم، تاریخ و نام کارگاه تولیدی، اشعار و جملات قصاری در موقعیتهای مختلف بر روی طرازها نوشته شده. موقعیت قرارگیری کتیبه در کنار نقش اصلی یا دور نقش اصلی(به صورت دایره یا چند ضلعی) در طرازها وجود دارد. از مهم‌ترین طرازهای باقی مانده، طرازهای ابریشمی دوران آلبویة شهر ری است. ترکیب کتیبه و نقش در طرازها مستلزم زیر ساخت الگوی هندسی است. در ساختار هندسی طرازهای آل بویة شهر ری از الگوی هندسی دقیقی دیده میشود. شهر ری در مسیر جاده ابریشم قرار داشت و طرازهای ابریشمی به عنوان یکی از رسانههای قوی در انتقال فرهنگ در بین کالاهای تجاری نقش اساسی داشت. این مقاله بر آن است که نسبت تآثیرگذاری رسانة "طراز" را از طریق تناسبات هندسی "نقش " در مجموعة پارچههای ری و آسیای میانه، بررسی کند. طرازهای ری، در ترکیببندی متن و نقش پیشرفته بوده، به طوری که بهنظر میرسد سطربندی و تقسیمها از نظام هندسی خاصی پیروی کرده است. نظام هندسی بهکار برده شده در پارچهها، ترکیب متن و نقوش را تعیین میکند. این پژوهش در پی پاسخ به دو سوال است.1: نحوة استفاده از روشهای کاربردی هندسه در پارچههای آل بویه ایران چگونه بوده و چه شباهت‌ها و تناظرهایی میان نقوش پارچههای ایرانی و آسیای میانه وجود دارد؟ چگونگی تأثیر و انتقال نقوش و ساختار هندسی از پارچههای ری بر پارچههای آسیای میانه، از سوالات این پژوهش است. دادههای این پژوهش تطبیقی، از طریق مطالعات کتابخانهایی جمعآوری شده و با رویکرد توصیفی-تحلیلی و تاریخی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بهدست آمده نشان میدهد، از الگوی دقیق ازجمله تناسب ریشة دوم (رادیکال 2) در ترکیببندی و تقسیمات هندسی و همچنین در ترکیببندی نقش استفاده شده است. این الگو در مسیر جاده ابریشم به آسیای میانه انتقال یافته و در پارچههای آسیای میانه دیده میشود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Analytical Survey on The Geometrical Trace Of Iran Textiles Motifs In Central Asia Textiles: Thorough Silk Road
نویسندگان [English]
- Maryam Zarekhalili 1
- Seyed Aboutorab Ahmadpanah 2
- Maryam kamyar 3
1 PHD student of Islamic art ,Tarbiat Modares university
2 Assistant Professor, Tarbiat Modares university
3 Maryam kamyar, PHD Art research , Assistant Professor, Iranian Encyclopedia foundation
چکیده [English]
“Tiraz” is a Persian word that originally is given to the textile which is decorated either by embroidery or woven inscription. The presence of inscription gave this types of textile a capacity of political propaganda. The inscriptions of Tiraz itself is a valuable documentation which reflect the political-religious life of the Islamic era. This article aimed to study the media appropriateness of "Tiraz" and "literature" by study the relationship "motif" in Ray Tiraz and Central Asia collection. Many of the known Ale-Buyid silk textile were found in ancient city of Ray. The Ray city is located on the Silk road and play the rule of connecting the west and the east parts of this road. In this paper, the geometric order and divisions of Ray textiles and Central Asia are analyzed. The geometric system of these styles are: Number of lines, Line spacing, The relationship between the width and height of the inscription. The Tiraz inscriptions in the studied were linear, curved, polygonal and in combination with the pattern.Question of this research: How to transfer the geometry of Iranian textile patterns along the Silk Road and how to arrange the lines And what geometric principles are used in scaling This research in benefited of a descriptive-analytical and historical approach. The results show that a precise pattern such as radical 2 proportions was used to organize and combine text and images. This pattern was transmitted along the Silk Road to Central Asia and was seen in Central Asian fabrics.
کلیدواژه‌ها [English]
- Tiraz
- Ale-Buyid
- Central Asian
- Geometry
- radical 2
)