نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• منصور مهرنگار ¹
• مریم ابراهیمی ²
• پژمان دادخواه ³

¹ استادیار و عضو هیئت علمی موسسه آموزش عالی ناصرخسرو

² کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد

³ گروه هنر، موسسه آموزش عالی ناصر خسرو

چکیده

آیین‌های زرتشت و بودا اگرچه در تعالیم و باورها دارای نقاط مشترک می‌باشند، لیکن در فرهنگ دینی به ویژه جهان‌بینی بر محوریت انسانی با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. چنانکه در اندیشه زرتشتی انسان به یکتاپرستی دعوت شده و در جایگاه بعد از خداوند به عنوان نماینده‌اش در زمین است. حال آن‌که در آیین بودا انسان خود موضوع محوری دین می‌باشد و خودش قادر است به مرتبه خدایی، یعنی به مرتبه کمال برسد. بر این اساس، پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی‌تحلیلی و تطبیقی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای انجام شده است، به صورت موردی ساختار دو مکان عبادی‌-قدسی آتشکده و استوپا را در دو تمدن باستانی ایران و هند مورد بررسی قرار می‌دهد تا بدین سوال پاسخ دهد که چه مشخصه‌هایی در کالبد و فضای معمارانه دو اندیشه زرتشتی و بودایی تبلور یافته تا بر وجه قدسی بودنشان تاکید گردد؟ نتایج بیانگر آن است که چون نگاه آیین زرتشت به انسان خوش‌بینانه و واقع‌گرایانه در جهت بقا، رشد و حرکت اوست، لذا آتشکده همواره بر فراز بلندی، درونگرا و فاقد هرگونه تزئینات بنا شده است. در حالی‌که به دلیل موج زدن نگاه فنا و نیستی انسانی در آیین بودا، محل قرارگیری استوپا در سطح هموار است و به صورت برونگرا و با تزئیناتی وافر از سمبل‌های جسمانی احداث شده است. با این وجود، هر دو بنا با تاثیرپذیری آیینی از یکدیگر در عناصر اصلی طرح و نقشه شباهت‌هایی را دارا هستند.

کلیدواژه‌ها

• هنر مقدس
• آیین زرتشت
• آیین بودا
• جایگاه انسان
• آتشکده
• استوپا

عنوان مقاله [English]

A comparative study of human status in the sacred sites of ancient Iran and India(Case study: fire temple and stupa)

نویسندگان [English]

• mansour mehrnegar ¹
• Maryam Ebrahimi ²
• Pejman Dadkhah ³

¹ Assistant Professor and Faculty Member, Nasser Khosrow High Education Institute

² Master of Arts Research, Faculty of Art and Architecture, Yazd Islamic Azad University

³ Lecturer of Art Department, Nasser Khosrow High Education Institute

چکیده [English]

Although the rituals of Zartosht and Buddha have common points in their teachings and beliefs, they differ from each other in religious culture, especially in the worldview on human orientation. As in Zoroastrian thought, man is called to monotheism and is in the position after God as his representative on earth. However, in Buddhism, man himself is the central subject of religion and he himself is able to reach the level of divinity, that is, the level of perfection. Accordingly, the present study, which has been done in a descriptive-analytical and comparative style and relying on library sources, case by case study the structure of the two places of worship - holy fire temple and stupa in the two ancient civilizations of Iran and India to answer this question: What are the characteristics of the Zoroastrian and Buddhist ideas crystallized in the body and architectural space to emphasize their sacredness? The results indicate that because the view of Zoroastrianism on mankind is optimistic and realistic in the direction of his survival, growth and movement, so the fire temple is always built on a high, introverted and without any decorations. However, due to the wave of human annihilation and non-existence in Buddhism, the location of the stupa is on a flat surface and has been constructed extroverted and with abundant decorations of physical symbols. However, both buildings have similarities in the main elements of the design and plan due to their ritual influences from each other.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sacret Art
• Zoroastrianism
• Buddhism
• Human position
• Fire temple
• Stupa