مطالعات فرهنگ و هنر آسیا

مقاله علمی- پژوهشی

بنیان یابی تمدّن ایرانی در آسیای کهن

ناصر تکمیل همایون

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 1-16

https://doi.org/10.30465/acas.2025.16322.1021

چکیده

آسیای کهن به گونه بزرگ‌ترین قاره زمین، زیستگاه نخستین جماعت‌های انسانی بوده که حیات باستانی خود را در فرهنگ‌های گوناگون نظم داده‌اند. ساکنان سرزمین‌های آسیایی در مهاجرت و ارتباط با یکدیگر که گاه به‌سختی صورت می‌گرفت، تأثیر و تأثرات بسیار در یکدیگر باقی گذاشته‌اند و هیچ‌گاه بریده از هم نبوده‌اند. از اقوام ریشه‌دار آسیایی نام‌هایی ... بیشتر

مقاله علمی- پژوهشی تاریخ

دوگانه ایران و افغانستان در داستان آواره بی‌خورشید

زهرا حاتمی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 17-34

https://doi.org/10.30465/acas.2025.51985.1184

چکیده

مقاله حاضر با استفاده از نظریه پسااستعماری تلاش در بازنمایی نحوه مواجهه ایرانی میزبان و افغان‌های مهاجر در اثر داستانی «آواره بی‌خورشید» نوشته محمدهادی محمدی دارد. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که تصویر ارائه‌شده از افغانی مهاجر در روایت داستانی «آواره بی‌خورشید» حاوی چه پیام‌هایی است و چه نقشی در برساخت هویت جدید از ... بیشتر مقاله حاضر با استفاده از نظریه پسااستعماری تلاش در بازنمایی نحوه مواجهه ایرانی میزبان و افغان‌های مهاجر در اثر داستانی «آواره بی‌خورشید» نوشته محمدهادی محمدی دارد. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که تصویر ارائه‌شده از افغانی مهاجر در روایت داستانی «آواره بی‌خورشید» حاوی چه پیام‌هایی است و چه نقشی در برساخت هویت جدید از خودِ افغانی در برابر دیگریِ ایرانی بازی می‌کند. فرضیه تحقیق حاضر آن است که آنچه در روایت محمدی در بازنمایی زندگی بومان، کودک کارگر افغانی می‌یابیم به نحوی پُررنگ‌تر در روایت‌ نویسندگان افغانی نیز قابل ردیابی است که در آن بر هویت، نژاد، زبان، فرهنگ و تاریخ متفاوت افغانستان و ایران تأکید شده و تلاش گردیده است در مقابله با موقعیت فرودستی جامعه مهاجر، وجوه امتیازبخشی آنان برشمرده شود. این روایت‌ها جامعه فرودست‌انگاشته‌شده افغانی مهاجر را به صدا درآورده و به آن‌ها این امکان را داده است که نه‌تنها با روایت‌های مخالف خود مقابله کنند، بلکه این روایت فرودست‌کننده را برعکس نمایند و از مزایای فرهنگی، تاریخی و طبیعی کشور خود سخن بگویند. قدرت سخن و روایت آن‌ها به نحوی است که توانسته است بر ذهنیت نویسندگان ایرانی نیز تأثیرگذار شده و آن‌ها را وادار به نگارش آثار خود در چنین فضای گفتمانی کند.

مقاله علمی- پژوهشی هنر

آواهای عاشورایی: بررسی تطبیقی موسیقی عزاداری در میناب و مسقط

بابک دهقانی؛ سیما صابر صلغی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 33-64

https://doi.org/10.30465/acas.2025.51627.1183

چکیده

موسیقی عاشورایی، به عنوان عنصری بنیادین در آیین‌های عزاداری شیعیان، بازتاب‌دهنده‌ی واقعه‌ی کربلا و تجلی‌گر ارادت عمیق به امام حسین (ع) و یاران باوفایش است. این پژوهش، با اتخاذ رویکردی مردم‌شناختی و جامعه‌شناسانه، به بررسی تطبیقی و تحلیلی آواهای عاشورایی در دو منطقه‌ی میناب و مسقط می‌پردازد. هدف اصلی، شناخت دقیق ابعاد اجتماعی-فرهنگی ... بیشتر

مقاله علمی- پژوهشی هنر

تحلیل آسیب‎پذیری مخاطبان زن در سینمای ایران بر اساس نظریه‌ اپی‌ژنتیک* (بررسی موردی دو فیلم شاخص سینمای ایران)

فرشته سالارکریمی؛ محمد علی صفورا؛ امیر حسن ندایی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 65-95

https://doi.org/10.30465/acas.2025.45357.1170

چکیده

سینما طی قرن بیستم به پرطرفدارترین و ‌‌تأثیرگذارترین گونه‌‌‌ هنری تبدیل شده است، لذا شناخت ‌‌تأثیر و ‌‌تأثرات آن بر مخاطبان، ازجمله مخاطبان زن، امری بسیار مهم به نظر می‌رسد. تحقیقات جدید صورت گرفته در حوزه اپی‌ژنتیک به تاثیرات عمیق ژنتیک بر شخصیت انسان صحه میگذارد. اپی‌ژنتیک (فراوراثت)، نظریهای در زمینه توارث است که بیان ... بیشتر سینما طی قرن بیستم به پرطرفدارترین و ‌‌تأثیرگذارترین گونه‌‌‌ هنری تبدیل شده است، لذا شناخت ‌‌تأثیر و ‌‌تأثرات آن بر مخاطبان، ازجمله مخاطبان زن، امری بسیار مهم به نظر می‌رسد. تحقیقات جدید صورت گرفته در حوزه اپی‌ژنتیک به تاثیرات عمیق ژنتیک بر شخصیت انسان صحه میگذارد. اپی‌ژنتیک (فراوراثت)، نظریهای در زمینه توارث است که بیان می‌کند ژن‌ها دارای حافظه‌ای برای ثبت وقایع هستند. این پژوهش که با روش تحلیل محتوای کیفی و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است، تلاش دارد بر اساس نتایج تحقیقات اپی‌ژنتیک، ‌‌تأثیر سینما بر آسیب‎پذیری زنانِ مخاطب سینما و در نهایت احتمال انتقال این نقش‌ها از جمله انفعال و درماندگی شخصیتی را به نسل‌های آینده بررسی نماید. نتایج تحلیل دو فیلم هدفمند انتخاب شده، از دو دهه متفاوت سینمای ایران و تحقیقات صورت گرفته در حوزه روان‌شناسی، علوم اعصاب و اپی‌ژنتیک نشان می‌دهد، که بازنمایی مکرر زنان منفعل و درمانده در این فیلم‌ها، با فعال‌سازی نورون‌های‌آینه‌ای و درونی‌سازی الگوهای رفتاری، می‌تواند مسیرهای عصبی مرتبط با درماندگی را تقویت کند. این فرایند، مطابق نظریه‌‌ی یادگیری مشاهده‌ای احتمال انتقال این الگوها به نسل‌های بعدی از طریق تغییرات اپی‌ژنتیکی را افزایش می‌دهد.

مقاله علمی- پژوهشی هنر

علم‌اندوزی در آیینه احادیث کتابت و خوشنویسی

کامیار صداقت ثمرحسینی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 97-115

https://doi.org/10.30465/acas.2023.28562.1088

چکیده

مقاله حاضر با رویکردی ساختاری و با طبقه‌بندی احادیث صادره از حضرت رسول ‌الله (ص) و ائمه اطهار (ع) پیرامون کتابت و فنون خوشنویسی؛ و با در نظر گرفتن دوره‌های تاریخی صدور هر یک از آن احادیث، به موضوع علم ‌اندوزی خصوصاً در سده‌های نخستین آن می‌پردازد. از این طریق می‌توان با تحولاتِ علمی، فرهنگی و هنری قرون طلایی جهان اسلام، یعنی سده‌های ... بیشتر

مقاله علمی- پژوهشی تاریخ

مقایسه نوع پوشش زنان در حکومت عثمانی و زنان در حکومت قاجار

سمانه عسگری

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 117-137

https://doi.org/10.30465/acas.2025.41490.1159

چکیده

طرز پوشش از جمله موضوعاتی است که بنا به جغرافیا و فرهنگ هر منطقه‌ای تغییر می‌کند. این موضوع تنها تحت تأثیر جغرافیا قرار نگرفته است عواملی از جمله دین نیز بر نحوه پوشش تأثیرگذار بوده است. از جمله دوره‌های مورد بحث در بین تاریخ‌نگاران دوره‌های حکومت قاجار در ایران و دوره سقوط امپراتوری عثمانی در آناتولی است. زنان در حکومت‌های ... بیشتر طرز پوشش از جمله موضوعاتی است که بنا به جغرافیا و فرهنگ هر منطقه‌ای تغییر می‌کند. این موضوع تنها تحت تأثیر جغرافیا قرار نگرفته است عواملی از جمله دین نیز بر نحوه پوشش تأثیرگذار بوده است. از جمله دوره‌های مورد بحث در بین تاریخ‌نگاران دوره‌های حکومت قاجار در ایران و دوره سقوط امپراتوری عثمانی در آناتولی است. زنان در حکومت‌های یادشده جزئی جدایی‌ناپذیری از جامعه بوده‌اند. با روی کار آمدن اسلام و پذیرش آن توسط ترک‌ها و ایرانی‌ها آداب و سنت‌های اسلامی-عربی در حکومت‌های شکل‌گرفته در ایران و آناتولی دیده شده است. احکام اسلام در هر زمینه‌ای به خصوص پوشش زنان دیده شده است. با روی کار آمدن ایدئولوژی مدرنیزم در جهان در قرن 18، حکومت‌های عثمانی و قاجار نیز بی‌تأثیر از آن باقی نماندند. پوشش زنان از جمله مواردی بود که رو به تغییر نهاد. نحوه پوشش زنان در حکومت عثمانی و قاجار از جمله موضوعاتی است که مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به دنبال پاسخ به سؤالاتی از جمله نوع پوشش زنان در دوره‌های یادشده و پاسخ به میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری این حکومت‌ها از سایر فرهنگ‌های جدیدی بوده است که در پی انقلاب 1789 فرانسه در جهان به وجود آمده است. برای بررسی این موضوع در کنار استفاده از منابع کتابخانه‌ای، از منابع آرشیو ملی رئیس‌جمهوری ترکیه در استانبول نیز استفاده شده است.

مقاله علمی- پژوهشی تاریخ

نشانه شناسی شهری و نقش آن در تبیین هویت شهری تهران عصر قاجاریه

زهرا علیزاده بیرجندی؛ محدثه ضیاء

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 139-163

https://doi.org/10.30465/acas.2022.41701.1160

چکیده

شهرها همانند آحاد انسانی از هویتی مستقل و متفاوت برخوردارند. هویت شهری دربردارنده ویژگی‌هایی است که سبب تمایز یک شهر از سایر شهرها می‌گردد . مقوله هویت شهری نه تنها در شناخت شهرها بلکه در روند هویت‌یابی شهروندان و تقویت فرهنگ شهری نقش اساسی ایفا می‌کند. شالوده‌های هویتی شهرها تحت تأثیر عوامل طبیعی ،مصنوعی ،انسانی و رویدادهای تاریخی ... بیشتر شهرها همانند آحاد انسانی از هویتی مستقل و متفاوت برخوردارند. هویت شهری دربردارنده ویژگی‌هایی است که سبب تمایز یک شهر از سایر شهرها می‌گردد . مقوله هویت شهری نه تنها در شناخت شهرها بلکه در روند هویت‌یابی شهروندان و تقویت فرهنگ شهری نقش اساسی ایفا می‌کند. شالوده‌های هویتی شهرها تحت تأثیر عوامل طبیعی ،مصنوعی ،انسانی و رویدادهای تاریخی شکل گرفته‌اند. این عناصر به‌عنوان نشانه‌های معنادار در خوانش معانی نهفته در فضای کالبدی شهر و درک وجوه تمایز و تداوم شهرها نقش بسزایی دارند .هدف مقاله حاضر تحلیل نشانه‌های تبیین‌گر هویت شهری تهران عصر قاجاریه و نحوه عملکرد آن‌هاست. روش این پژوهش تاریخی ـ تفسیری و مبتنی بر رویکرد نشانه‌شناسی شهری است. در این رویکرد حضور نشانه‌ها و معانی عناصر کالبدی جهت خوانش محیط و درک مؤلفه‌های هویت‌ساز شهر تهران در عصر قاجاریه مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که نشانه‌های نمادین به دلیل دلالت‌های تاریخی، فرهنگی و خاستگاه‌های اسطوره‌ای آن از ظرفیت تبیین گری بیشتری در بازنمایی مؤلفه‌های هویتی تهران عصر قاجاریه برخوردارند. در روند خوانش نشانه شناختی فضاهای شهری تهران در این دوره برخی از ناسازههای دلالت و کارکرد صرفاً از طریق دلالت‌های تاریخی قابل درک است.

مقاله علمی- پژوهشی علوم اجتماعی

تبیین مفهومی نقش جغرافیای فرهنگی در صلح‌آفرینی (همراه با برخی مصادیق)

مهدی کریمی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 165-189

https://doi.org/10.30465/acas.2025.51318.1182

چکیده

ادغام بینش‌های جغرافیای فرهنگی در شیوه‌های صلح‌آفرینی می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی اثربخشی آن‌ها را افزایش دهد. با تمرکز بر این بینش‌های جغرافیای فرهنگی، صلح آفرینان می‌توانند جوامعی را ایجاد کنند که نه‌تنها در برابر منازعات مقاوم هستند، بلکه از طریق تنوع و همکاری نیز شکوفا می‌شوند. درک ابعاد اجتماعی، تاریخی و فضایی این مفاهیم ... بیشتر ادغام بینش‌های جغرافیای فرهنگی در شیوه‌های صلح‌آفرینی می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی اثربخشی آن‌ها را افزایش دهد. با تمرکز بر این بینش‌های جغرافیای فرهنگی، صلح آفرینان می‌توانند جوامعی را ایجاد کنند که نه‌تنها در برابر منازعات مقاوم هستند، بلکه از طریق تنوع و همکاری نیز شکوفا می‌شوند. درک ابعاد اجتماعی، تاریخی و فضایی این مفاهیم اجازه می‌دهد که رویکردهای دقیق‌تر و تأثیرگذارتر برای ایجاد و حفظ صلح در جوامع مختلف توسعه یابد. بر همین اساس، مقاله حاضر با تکیه بر روش توصیفی-تبیینی تعامل میان جغرافیای فرهنگی و صلح‌آفرینی را بررسی کرده و بحث می‌کند که با پذیرش و شناخت جنبه‌هایی مانند هویت فرهنگی، مکان‌سازی، میراث فرهنگی، گفت‌وگوی بین فرهنگی، اهمیت صلح سازی از پایین و درک اهمیت محیط زیست تلاش‌های صلح‌آفرینی می‌توانند محیط‌هایی ایجاد کنند که در آن جوامع مختلف به‌طور مسالمت‌آمیز به حیات خود ادامه دهند. این استراتژی‌ها نه‌تنها به حل تعارضات فوری می‌پردازند، بلکه به تاب‌آوری و همبستگی اجتماعی درازمدت نیز کمک می‌کنند. در جهانی که همچنان با چالش‌های متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند، آموختن درس‌هایی از جغرافیای فرهنگی به‌منزله اصول اساسی در شکل‌گیری آینده‌ای صلح‌آمیز مؤثر خواهد بود.

مقاله علمی- پژوهشی هنر

واکاوی عناصر گروتسک در فضاسازی و شخصیت‌پردازی انیمه‌های سیاه ژاپنی با تاکید بر انیمه‌ پاپریکا

زهرا مقیمی؛ اکرم قاسمپور

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 191-216

https://doi.org/10.30465/acas.2025.50339.1179

چکیده

انسان مدرن در اجتماع و جهان پرهیاهوی امروز، مملو از امیال و احساسات سرکوب‌شده است. او همیشه تلاش می‌کند راهی برای برون‌ریزی و از بین بردن احساسات نامطلوب خویش پیدا کند. یکی از راههای‌ دستیابی به احساساتی که در اعماق وجود آدمی ته‌نشین شده است، همذاتپنداری با فانتزی‌های هنجارشکن، پیچیده و یا عمیقی است که در برخی انیمه‌ها ... بیشتر

مقاله علمی- پژوهشی هنر

بررسی ساختار کاشیکاری و کتیبه‌های مساجد دوره قاجار از منظر ریخت‌شناسی (نمونه موردی: مسجد نصیرالملک شیراز)

میترا منصوری آردکپان؛ مژگان رئوف رحیمی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 217-242

https://doi.org/10.30465/acas.2025.48459.1175

چکیده

مسجد مکان عبادت و تجمع مسلمانان در شهرهای اسلامی است که معمولاً در میان عناصر شهری و یا روستایی جایگاه والایی دارد. در ایران از کاشی هم برای تزئین هم به منظور استحکام بنا استفاده میشود. در اغلب موارد، هنر کاشی در تزئینات الگویی با الهام از نقوش و رنگها با ساختار هندسی شمسه در کاشیکاری مساجد استفاده میشود. در دوران اسلامی به ... بیشتر مسجد مکان عبادت و تجمع مسلمانان در شهرهای اسلامی است که معمولاً در میان عناصر شهری و یا روستایی جایگاه والایی دارد. در ایران از کاشی هم برای تزئین هم به منظور استحکام بنا استفاده میشود. در اغلب موارد، هنر کاشی در تزئینات الگویی با الهام از نقوش و رنگها با ساختار هندسی شمسه در کاشیکاری مساجد استفاده میشود. در دوران اسلامی به دلیل اهمیت خوشنویسی و تحریم نقاشی کتیبه‌ها حائز اهمیت شدند. تزئینات کتیبه‌ها از ممزوج شدن و درکنارهم قرارگرفتن خط و نقش به دست می‌آیند و بر حسب زمان، مکان یا موقعیتشان با مواد و مصالح مختلف کار می‌شدند. نتایج حاصل از این پژوهش که به روش کیفی- تحلیلی و توصیفی صورت گرفته است، نشان میدهد، در مسجد نصیرالملک شبستان غربی شبستانی متفاوت از شبستان شرقی است. شبستان غربی از منظر سادگی در نقوش کاشی، فقط نقوش هندسی دارد و کتیبهای ندارد، اما نقوش کاشی در شبستان شرقی، گلدسته و طاق مروارید شامل نقوش گیاهی است و نقوش جانوری همچون بلبل که شاخصه نقوش معماری قاجار است، دیده نمیشود. همچنین، در میان این نقوش گیاهی نقوش ابنیه و معماری به سبک اروپایی بسیار خودنمایی میکند. از نظر کتیبهها نیز با توجه به فراوانی، خط ثلث و سپس خط کوفی با مضامین آیات قرآنی و ادعیه اولویت دارد. خط نستعلیق هم در مواردی دیده میشود که از آن برای کتیبههای اطلاعرسان استفاده شده است.

مقاله علمی- پژوهشی علوم اجتماعی

سیاست‌ حافظه و هویت مهاجرتی: مردم‌نگاری حافظۀ جمعی مهاجران افغانستانی در ایران

حسین میرزائی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 243-277

https://doi.org/10.30465/acas.2025.51308.1181

چکیده

موضوع مهاجرت، به‌عنوان پدیده‌ای جهانی، نه تنها بعد اقتصادی و اجتماعی دارد، بلکه بُعد فرهنگی و هویتی عمیقی را نیز در بر می‌گیرد. مهاجران افغانستانی در ایران، با تجربیات مشترکی از جنگ، مهاجرت، و زندگی در کشور میزبان، هویتی جمعی را شکل داده‌اند که متاثر از سیاست‌های مهاجرتی، تبعیض‌های اجتماعی و راهبردهای مقاومت فرهنگی است. در این ... بیشتر موضوع مهاجرت، به‌عنوان پدیده‌ای جهانی، نه تنها بعد اقتصادی و اجتماعی دارد، بلکه بُعد فرهنگی و هویتی عمیقی را نیز در بر می‌گیرد. مهاجران افغانستانی در ایران، با تجربیات مشترکی از جنگ، مهاجرت، و زندگی در کشور میزبان، هویتی جمعی را شکل داده‌اند که متاثر از سیاست‌های مهاجرتی، تبعیض‌های اجتماعی و راهبردهای مقاومت فرهنگی است. در این پژوهش، نقش حافظه جمعی در شکل‌گیری هویت مهاجران، نقش سیاست‌های دولتی، و راهکارهای مقاومت فرهنگی آنان مطالعه شده است. روش پژوهش، کیفی بارویکرد مردم‌نگارانه و بهره‌گیری از تکنیک‌های مشاهده‌حین‌مشارکت و مصاحبه‌های عمیق با 22 مهاجر (16 مرد و 6 زن) در شهرک قائم قم طراحی شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که حافظه جمعی مهاجران به‌عنوان فرآیندی پویا، تحت پوشش عواملی چون تجارب مشترک، سیاست‌های مهاجرتی ایران، و تبعیض اجتماعی-اقتصادی قرار می‌گیرد. محدودیت‌های اقامت، کار و تحصیل، به‌طور مستقیم حافظه‌جمعی و هویت آن‌ها نشانه می‌رود. افزون بر این، مهاجران از راهبردهایی همچون حفظ زبان، برگزاری جشن‌ها، تهیه غذاهای سنتی، و انتقال روایت‌های شخصی در جهت مقاومت فرهنگی و پاسداری از هویت خود استفاده کرده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که اصلاح سیاست‌های مهاجرتی می‌تواند به ایجاد محیطی که در آن مهاجران امکان حفظ هویت و ادغام بهتر خود را داشته باشند، کمک ‌کند. این رویکرد نه‌تنها وضعیت اجتماعی و فرهنگی آنان را بهبود می‌دهد، بلکه تعاملات بین‌فرهنگی را نیز تقویت می‌نماید.

مقاله علمی- پژوهشی

عاشورا خانه پادشاهی حیدرآباد

محمد رضا نیتی

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، صفحه 279-297

https://doi.org/10.30465/acas.2025.31311.1113

چکیده

سلاطین قطب شاهی در دکن از سال‌های 1518تا سال 1687 میلادی معادل 1066 هجری حکمرانی نموده‌اند. پایه‌گذار آن سلطان محمدقلی قطب شاه (1580-1611 م) است. قطب شاهیان اهل همدان و از نسل ترکان قراقویونلو هستند و ابتدا گلکنده در نزدیک حیدرآباد را پایتخت خود قرار دادند به لحاظ مذهبی پس از تأسیس دولت صفویه در ایران رسماً خود را شیعه اعلام نمودند و سلطان ... بیشتر

سیاست‌ حافظه و هویت مهاجرتی: مردم‌نگاری حافظۀ جمعی مهاجران افغانستانی در ایران

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1403، ، صفحه 243-277

https://doi.org/10.30465/acas.2025.51308.1181

چکیده

بررسی انسان‌شناختی روزمرگی راهبردهای اقتصادی مهاجران افغانستانی

دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 297-334

https://doi.org/10.30465/acas.2019.2886

چکیده

ایران در چهار دهة گذشته میزبان بزرگ‌ترین جمعیت آوارگان خارجی، عمدتاً افغانستانی و عراقی، بوده‌ و امروز پس‌از پاکستان دومین کشور پذیرندة مهاجران افغانستانی است. این حضور درازمدت ضرورت مطالعة جنبه‌های مختلف زندگی آنان را به‌وجود آورده است. واکاوی راه‌بردهای اقتصادی روزمرة مهاجران افغانستانی می‌تواند در سامان‌بخشی به وضعیت ... بیشتر

مطالعة تطبیقی پوشاک بانوان دربار و اشراف دورة صفوی و دورة عثمانی، براساس سفرنامه‌ها و تصاویر نگارگری

دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 255-278

https://doi.org/10.30465/acas.2019.2696

چکیده

در این پژوهش پوشاک بانوان دو دورة صفویه در ایران و دوران هم‌عصرش در عثمانی بررسی تطبیقی می‌شود. به‌دلیل طولانی‌بودن دورۀ این حکومت‌ها و بررسی دقیق‌تر این موضوع، دورۀ حکومت شاه اسماعیل اول تا شاه عباس دوم که مقارن با سلطنت بایزید دوم تا سلطان محمد چهارم در حکومت عثمانی است بررسی می‌شود. این موضوع از آن‌جا اهمیت یافت که در چند عکس ... بیشتر

تأثیر سینما و اسطوره‌های ژاپن بر انیمه ناروتو

دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 209-234

https://doi.org/10.30465/acas.2019.2885

چکیده

اسطوره‌ها جایگاه ویژه‌ایی در اعتقاد مردم دارند، به‌گونه‌ایی‌که گاه به‌کمک آن‌ها می‌توان اموری را درمیان مردم رواج داد یا حذف کرد. دراین‌راستا، هنرمندان ژاپن در ساخت آثار انیمیشن به این ویژگی‌ توجه کرده‌اند. سنت کهن طراحی مانگاها که همواره موضوعات اجتماعی را به‌شکلی تقطیع‌شده در یک کادر به تصویر کشیده‌ در انیمیشن ژاپن که ... بیشتر

بررسی جنبه‏ های نمادین و نشانه ‏ایِ فیلم سینمایی رنگ انار به‏ کارگردانی سرگئی پاراجانف

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 25-41

https://doi.org/10.30465/acas.2020.4217

چکیده

مقاله حاضر می‌‌کوشد به بررسی تحلیلی و نماد شناختی فیلم سینمایی رنگ انار، اثر سرگئی پاراجانف، کارگردان ارمنی، از منظر انسان شناسی نمادین بپردازد. انسان شناسی نمادین، که در امتداد نظریه های دهه 1970 و با تلاش اندیشمندانی چون گیرتز، ترز و داگلاس در علوم انسانی ایجاد شده، فرهنگ را مجموعه‌ای از معانی می‌داند که از طریق نمادها و نشانه‌ها ... بیشتر مقاله حاضر می‌‌کوشد به بررسی تحلیلی و نماد شناختی فیلم سینمایی رنگ انار، اثر سرگئی پاراجانف، کارگردان ارمنی، از منظر انسان شناسی نمادین بپردازد. انسان شناسی نمادین، که در امتداد نظریه های دهه 1970 و با تلاش اندیشمندانی چون گیرتز، ترز و داگلاس در علوم انسانی ایجاد شده، فرهنگ را مجموعه‌ای از معانی می‌داند که از طریق نمادها و نشانه‌ها درک و تفسیر می شود. سینما نیز به عنوان رسانه‌ای متنی، جهت انتقال معانی فرهنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از ابزارهای مناسب برای تحلیل متون سینمایی، استفاده از روش نماد‌شناسی است، که روشی منسجم و پربار در مطالعات سینمایی محسوب می‌شود. رنگ انار، فیلمی با اقتباس از زندگی صایات نوا (شاعر ارمنی قرن هجدهم)، آمیزه‌ای از نمادهای انجیلی، تصویرپردازی‌های مذهبی، هنر بومی و معماری قوم ارمن است. این مقاله، به روش تحلیل محتوای کیفی و شیوه‌ی کتابخانه‌ای، با رویکرد انسان شناسی نمادین، مبتنی بر دیدگاه کلیفورد گیرتز، مورد مداقه قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد‌که پاراجانف از سینما گران مردم شناس ارمنی است که عناصر بومی و قومی ارمنیان را به خوبی شناخته، و شاهد تحولات نمادها و نشانه‌های بومی، به مذهبی، در دوران حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی در زندگی قوم ارمن بوده است. این مقاله به بازشناسی ده نماد و نشانه در فیلم رنگ انار می پردازد.

مقاله علمی- پژوهشی

سینمای ژاپن و بازاندیشی در سامان سیاسی بدیل: سانشوی مباشر و مقاومت زیست-سیاسی

پوریا چهاردهی؛ عباس منوچهری؛ سیدمحسن علوی‌پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 خرداد 1404

https://doi.org/10.30465/acas.2025.52042.1186

چکیده

نسبت میان سینما و سیاست یکی از کانون‌های محوری تأمل در اندیشه‌ورزی معاصر به شمار می‌آید؛ به‌ویژه زمانی‌که هنر نه صرفاً بازنمایی‌کنندۀ واقعیت، بلکه میدانی برای پرورش اندیشه‌های سیاسی و امکان‌های نوین سوژگی رهایی‌بخش تلقی شود. سینمای ژاپن، به‌ویژه در نیمۀ دوم قرن بیستم، از جمله سنت‌های هنری‌ای است که این وجه نظری در آن به‌شکل ... بیشتر نسبت میان سینما و سیاست یکی از کانون‌های محوری تأمل در اندیشه‌ورزی معاصر به شمار می‌آید؛ به‌ویژه زمانی‌که هنر نه صرفاً بازنمایی‌کنندۀ واقعیت، بلکه میدانی برای پرورش اندیشه‌های سیاسی و امکان‌های نوین سوژگی رهایی‌بخش تلقی شود. سینمای ژاپن، به‌ویژه در نیمۀ دوم قرن بیستم، از جمله سنت‌های هنری‌ای است که این وجه نظری در آن به‌شکل چشمگیری مورد توجه قرار گرفته است. در میان سینماگران برجستۀ این سنت، کنجی میزوگوچی در آثار خود به شیوه‌های گوناگون مسئلۀ رهایی از ستم‌های ساختاری پرداخته است. فیلم سانشوی مباشر از مهم‌ترین نمونه‌هایی‌ است که نقش اخلاق انسانی را در مواجهه با ظلم و برای گشودن افقی برای جهانی دیگر به تصویر می‌کشد. این پژوهش با روش تحلیلی–تفهمی و بر پایۀ مفاهیم «زیست-سیاست»، «قدرت مؤسس»، «مالتیتود» و «امر مشترک» در اندیشۀ آنتونیو نگری، تلاش می‌کند این فیلم را نه‌فقط بازنمایی رنج، بلکه عرصه‌ای برای زایش مقاومت و تکوین سوژگی سیاسی مورد تحلیل قرار دهد. در این چارچوب، مقاومت نه در قالب کنشی شورشی یا قهرمانانه، بلکه از خلال فداکاری، سکوت و حافظۀ جمعی رخ می‌دهد. بدین ترتیب، به این پرسش پاسخ داده خواد شد که فیلم سانشوی مباشر ساختۀ کنجی میزوگوچی، چه روایتی از مفهوم مقاومت‌های بدیل ارائه می‌دهد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه‌های مقاومت بدیل در فیلم با مفاهیم نگری همخوانی داشته و در مواردی همچون خلق امر مشترک و تکوین سوژگی در بستر رنج، هم‌افق‌اند.

مشاهده مقاله

مقاله علمی- پژوهشی

بررسی تطبیقی دیدار شمس و مولوی با دیدار بویا و جونگزیچی چینی بر اساس نظریه کهن‌الگویی یونگ

تهمینه بازدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 خرداد 1404

https://doi.org/10.30465/acas.2025.52060.1187

چکیده

ادبیات همواره بستری برای شناخت جنبه‌های گوناگون فکری،فرهنگی و اجتماعی تمدن‌ها و لایه های زیرین اندیشه در ملل مختلف را فراهم کرده است؛ ادبیات تطبیقی ابزاری است که درتحلیل اشتراکات و افتراقات آثار ادبی ملل مختلف و برای نشان دادن تاریخ اندیشه‌ها و پیوند آنان بسیار کارآمد است. بررسی و کاوش در کرانه‌های ادبیات فارسی و چینی ما را به ... بیشتر ادبیات همواره بستری برای شناخت جنبه‌های گوناگون فکری،فرهنگی و اجتماعی تمدن‌ها و لایه های زیرین اندیشه در ملل مختلف را فراهم کرده است؛ ادبیات تطبیقی ابزاری است که درتحلیل اشتراکات و افتراقات آثار ادبی ملل مختلف و برای نشان دادن تاریخ اندیشه‌ها و پیوند آنان بسیار کارآمد است. بررسی و کاوش در کرانه‌های ادبیات فارسی و چینی ما را به آثاری رهنمون می‌کند که علی‌رغم تفاوت‌های ساختاری، مشابهت‌های فراوانی دارند. از جمله این آثار، داستان دو دیدار مولوی با شمس و بویا باجونگزیچی است. در این پژوهش، با روشی تحلیلی- تطبیقی، ضمن مقایسه داستان دو دیدار شمس و مولوی و بویا و جونگزیچی بر اساس نظریه کهن الگویی یونگ، به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های آنها در دو فرهنگ ایران و چین بر پایه اندیشه صوفیانه و حکمت شرق پرداخته و در پرتو چنین رویکردی چرایی و چگونگی شروع، ادامه و انتهای این دو داستان تحلیل گردیده‌است. نتیجه‌ی پژوهش نشان می‌دهد، هر دو داستان از نظر چهارچوب یا خط اصلی در زمینه‌ی کهن الگوی پیرمرد خردمند و کهن الگوی مرگ و تولد دوباره بسیار شبیه هستند، در حالی‌که حوادث بعد از جدایی دو محبوب یا دو دوست صمیمی در پایان این دو داستان و نیز بنیادهای عرفانی این دو داستان از جمله مؤلفه‌های اساسی متمایزکننده آنها به شمار می‌رود.

مشاهده مقاله

دوره 3 (1403)

دوره 2 (1402)

دوره 1 (1401)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان